هنر و آفرینش هنری

از میان اشکال متنوع هنری ، چهار شکل به عنوان هنر بزرگ به ایرانیان وحدت و هویت تاریخی بخشیده
و فرهنگ ایرانی که در بطن آن ها نهاده شده ، محفوظ مانده و همچون میراثی ارزشمند ، صورت جهانی یافته است.

آن چهار شکل فراگیر هنری عبارتند از:

معماری

نقاشی

شعر

موسیقی

این مطلب هرگز بدان معنی نیست که ایرانیان به انواع هنرهای دیگر نپرداخته اند ، تردیدی نیست که در هنرهای دیگر
مانند مجسمه سازی و حجاری، خطاطی، صنایع دستی و تزئینی آثار قابل توجهی به وجود آمده که جزء تاریخ هنر و
فرهنگ ایرانی بوده و هست، اما دو نکته ی مهم درباره این هنرها باید مورد ملاحظه قرار داده شود.
اول آنکه غالب آنها از جمله ملحقات هنرهای بزرگ چهارگانه بوده اند.

مثل پیکرتراشی ، منبت کاری و هنرهای تزئینی که در حقیقت جزیی از معماری به معنای کلی آن بوده اند یا
خطاطی که می توان آ را ذیل معماری (کتیبه نگاری) و یا شعر و نقاشی دانست.
نکته ی مهم دیگر آن است که این گونه هنرها از یک جهت اهمیت فراوان دارند، آنها مایه تداوم ذوق و خلق آثار
هنری ایرانیان در دوره ی گسست های تاریخی در اثر تهاجم بیگانگان بوده اند.
از این رو باید همیشه به آن ها توجه ویژه داشت. از آنجا که آثار هنری بسته به نوع و چگونگی استفاده از
مواد و مصالح و بطور کلی واسطه media خلق انها به صورت های گوناگون در می آیند.

در ادامه ی برخی خایص مهم هنرهای تجسمی ایرانی به خصوص معماری که در غایت خود با واقعیت
زندگی پیوند دارد ذکر می شوند.
روشن است که این خصایص ، همه ی معیارهای زیبایی شناسی و ارزیابی معماری نبوده و فقط آنهایی
انتخاب شده اند که می توانند به سایر هنرها و به ویژه صنایع دستی و کاربردی، تعمیم داده شوند.
نقش زمان (بی زمانی اثر هنری) اعم از تاثیر آن در خلق و ادراک اثر هنری ، گذشت زمان و قدمت
یافتن اثر هنری ، چگونگی استفاده مجدد از آنها از جمله خصایصی یاد می شوند که در خلق و مواجهه
با آثار هنری در زندگی (فرهنگی و تمدنی) ایرانیان نقش داشته اند.